.svg)
پایان جولان اتباع غیرمجاز در ایران با تصمیم جدید مجلس
با بررسی معادله اجارهنشینی اتباع خارجی در بازار مسکن تهران، تحقیقات میدانی نشان داده است که مهاجران افغان در برخی از مناطق جنوبی شهر به صورت متمرکز ساکن هستند. دلایل انتخاب خانههای کلنگی این مناطق به جای آپارتمان توسط این گروه از جمعیت اجاره‌نشین پایتخت، به دو علت برمی‌گردد.
به گزارش پارسینه به نقل از گسترش، بررسی بازار اجاره در شهر تهران نشان می‌دهد که حضور افزاینده اتباع غیرایرانی، به ویژه افغانستانی‌ها، در برخی از مناطق جنوبی شهر تهران افزایش یافته است. این افراد که به مدت طولانی در ایران زندگی می‌کنند، برای اجاره خانهها در تهران به گزینه‌هایی می‌پردازند که در مقایسه با گزینه‌های موجود برای شهروندان ایرانی، مورد توجه کمتری قرار دارند، به دلیل دلایل مختلف.
بخش عمده‌‌‌ای از اتباع افغان در خانههای قدیمی، کلنگی و دارای ایراد در مناطق جنوبی شهر تهران ساکن می‌‌‌شوند. این خانهها عمدتا پلاک‌‌‌های ریزدانه در بافت فرسوده شهر هستند؛ شهروندان ایرانی به دلیل ایرادات حاکم بر این خانهها تمایل چندانی به زندگی در آن ندارند و حتی قیمت پایین نیز باعث نمی‌شود تا به سراغ اجاره این املاک بروند؛ درواقع شهروندان ایرانی اجاره آپارتمان مجهز در حومه شهر را به اجاره خانههای کلنگی ترجیح می‌دهند
. در این شرایط مالکان خانههای قدیمی در بافت فرسوده شهر تهران نیز از حضور اتباع خارجی استقبال می‌کنند؛ چرا که این افراد تنها متقاضیان اجاره املاک آنها برای سکونت هستند. استقبال موجر خانههای کلنگی در بافت فرسوده از مستاجر اتباع از منظر ریسک پایین اجاره‌‌‌دادن به آنها تقویت می‌شود. درواقع قوانین به‌‌‌نحوی است که موجر به سادگی می‌تواند به قرارداد اجاره خود با مستاجر اتباع پایان دهد و این رویه نیز بر تمایل این مالکان به اجاره خانه خود به اتباع غیرایرانی می‌‌‌افزاید.
دلایل افزایش اتباع در برخی محلات
بررسی‌‌‌های میدانی از بازار خانههای تحت اجاره اتباع افغانستانی نکته دیگری را نیز نشان داد؛ بخش قابل‌توجهی از مهاجران افغانستانی به شکل متمرکز در یک محله خاص و حتی یک خیابان خاص زندگی می‌کنند. تجمع مهاجران در یک منطقه مشخص در دنیا رویه‌‌‌ای متعارف شمرده می‌شود؛ عمدتا مهاجران تازه‌‌‌وارد برای سکونت در یک شهر به سراغ محله‌‌‌هایی می‌‌‌روند که اولین مهاجران این مناطق را برای سکونت انتخاب کرده و برای سالیان متمادی در آن زندگی کرده‌‌‌اند. در خصوص مهاجران افغانستانی نیز این رویه حاکم است؛ بخش عمده‌‌‌ای از مهاجران جدید پس از ورود به کشور اقدام به سکونت در محله‌‌‌هایی می‌کنند که در آن قوم‌‌‌وخویش یا دوست و آشنا داشته باشند.
هزینه اجاره گزینه دیگری است که مهاجران را برای حضور در یک محله خاص ترغیب می‌کند. از آنجاکه بخش عمده‌‌‌ای از مهاجران افغانستانی وارد‌شده به کشور افرادی هستند که به دلیل مصائب حاصل از جنگ و قحطی به ایران گریخته‌‌‌اند؛ از تمکن مالی بالایی نیز برخوردار نبوده و بنابراین برای اجاره خانه به سراغ مناطق ارزان شهری و حتی املاک فاقد استاندارد معمول زندگی می‌‌‌روند تا به این ترتیب از پس هزینه تامین زندگی برآیند.
نزدیکی به مراکز شغلی گزینه دیگری است که بر روند اجارهنشینی اتباع غیرایرانی اثرگذار می‌شود؛ عمده مهاجران افغانستانی فاقد خودروی شخصی هستند و برای استفاده از وسایل حمل‌‌‌ونقل عمومی نیز با چالش‌‌‌هایی مواجه هستند؛ بنابراین اجاره خانه در محله‌‌‌هایی که در آن شاغل هستند را در اولویت می‌‌‌دانند. از آنجاکه بخش قابل‌توجهی از اتباع افغانستانی ساکن شهر تهران در محلات جنوبی شهر در کارگاه‌‌‌ها مشغول به کار هستند؛ در همین محلات نیز ساکن می‌‌‌شوند و این موضوع ایجاد کلونی در برخی محلات را شدت می‌‌‌بخشد.
در کنار موارد یادشده، در صورت افزایش تعداد مهاجران در یک منطقه خاص، دسترسی به تسهیلاتی نظیر مدارس نیز احتمالا برای مهاجران راحت‌‌‌تر خواهد بود. مجموع موارد یادشده دلایل اصلی حضور تجمعی اتباع غیرایرانی در برخی محلات شهر تهران را بیان می‌کند. البته اتباع در برخی دیگر از محلات شهر تهران نیز به شکل پراکنده حضور دارند؛ حضور در مشاغلی نظیر سرایدار ساختمان و کارگران ساختمان‌‌‌های در حال ساخت اصلی‌‌‌ترین نحوه سکونت این مهاجران در سایر مناطق است.
بررسی‌‌‌ها نشان از آن داشت که عمده اتباع افغانستانی در مناطق جنوبی پایتخت (منطقه ۱۲ تا ۲۰ شهرداری تهران) ساکن هستند؛ برای اجاره خانه یا آپارتمان در این مناطق نیاز به ودیعه ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومانی و اجاره ماهانه ۱۰ میلیون تومانی است. البته این رقم متوسط قیمت اجاره آپارتمان و خانه بوده و بررسی‌‌‌ها از آن حکایت دارد که اجاره خانه دربست نرخی بالاتر نیز دارد.
تعویق نوسازی بافت فرسوده
مرکز پژوهش‌‌‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی کارشناسی با عنوان «واکاوی تبعات نوسازی بافت فرسوده از منظر اعیان‌‌‌سازی و ارائه رهنمون‌‌‌های پیشنهادی» به بررسی دلایل عدم‌موفقیت طرح‌‌‌های پیشین در زمینه نوسازی بافت فرسوده شهری پرداخته که خلاصه این گزارش در گزارشی با عنوان «مهمانان جدید تهران قدیم» در روز ۳۰ مهر ماه در روزنامه «دنیای‌اقتصاد» منتشر شد. در این گزارش به پنج دلیل اصلی عدم‌نوسازی بافت فرسوده در شهر تهران اشاره شد. یکی از دلایل این عدم‌نوسازی امکان اجاره خانههای واقع در این بافت فرسوده به افرادی است که چاره‌‌‌ای جز اجاره این واحدها ندارند. درواقع درآمدزایی مناسب مالکان این خانهها با اجاره دادن املاک خود به اتباع غیرایرانی و سودآوری حاصل از این معامله مانعی در مقابل آن است که دارندگان این املاک به فکر تخریب و نوسازی ملک خود باشند. البته این موضوع یکی از چند دلیل بوده و نوسازی بافت فرسوده نیاز به تغییر قوانین و حمایت‌‌‌های قانونی دارد.
چالش‌‌‌های همجواری
حضور اتباع خارجی تنها مربوط به شهر تهران نمی‌شود؛ این اتباع در حاشیه شهر تهران نیز ساکن بوده و همزمان در همین مناطق مشغول به کار هستند. مناطق حومه شهر تهران به دو نوع حومه‌‌‌های قدیم و حومه‌‌‌های جدید تقسیم می‌شود. در حومه‌‌‌های قدیمی، اتباع غیرایرانی مانند شهر تهران، امکان اجاره خانههای دربست فرسوده را دارند؛ اما حومه‌‌‌های جدید شهر تهران عمدتا آپارتمان هستند و بنابراین اتباع نیز باید به سراغ اجاره این آپارتمان‌‌‌ها بروند. از آنجاکه عمده خانواده‌‌‌های مهاجر افغانستانی دارای جمعیت بالاتری نسبت به متوسط جمعیت خانوار شهری ایرانی هستند؛ این همجواری باعث بروز چالش‌‌‌هایی می‌شود. طی دهه ۶۰ و ۷۰ و در پی تبلیغات گسترده از منابع رسمی کشور، کاهش تعداد فرزندان به رویه‌‌‌ای معمول در میان عموم خانواده‌‌‌های ایرانی تبدیل شد؛ این در حالی است که اتباع افغانستانی تحت چنین آموزش‌‌‌های فرهنگی قرار نگرفته و در شرایط کنونی این خانواده‌‌‌ها عمدتا فرزندان بیشتری دارند. با توجه به محدودیت‌های آپارتمان‌‌‌نشینی، تعداد بیشتر فرزندان ایرادی مهم از سوی صاحب‌خانه‌‌‌ها و حتی همسایه‌‌‌ها شمرده می‌شود و در واقع این موضوع همجواری خانواده‌‌‌های ایرانی با خانواده اتباع را با چالش‌‌‌هایی همراه کرده است.
اجاره مسکن به مهاجران غیرمجاز ممنوع خواهد شد
عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس بیان کرد: جرم انگاری ورود غیر قانونی مهاجران و اجاره واحد مسکونی به این افراد در قوانین ما موجود است و دولت وظیفه دارد تا در سریع‌ترین زمان ممکن تصمیم قاطعی در پیوند با این موضوع اتخاذ کند. با این وجود، برخی افراد سعی بر دور زدن قانون دارند و دغدغه های اساسی مردم را نادیده می گیرند. این اشخاص با اجاره مسکن به اتباع غیر قانونی مرتکب تخلف می شوند و بی شک مستحق مجازات هستند.
نماینده مجلس شورای اسلامی در ادامه تصریح کرد: اجاره خانه توسط اتباع مشکلات گوناگونی برای شهروندان ما به وجود آورده است و من به خوبی از گلایه مندی های هموطنانم مطلع هستم. این معضل بایستی توسط دولت پیگیری شود و اقدامات لازم توسط وزارت راه و شهرسازی انجام گیرد. مسلما مجلس نیز در ارتباط با این موضوع، از دولت مطالباتی خواهد داشت و برای حل مشکلات بازار اجاره تمام کوشش خود را به کار خواهد بست.
معصومی در ادامه گفت: من به عنوان عضو کمیسیون قضایی و حقوقی، موضوع اجاره آپارتمان به اتباع غیرقانونی را در کمیسیون مطرح خواهم کرد و این نوید را مردم عزیز می دهم که در آینده نزدیک بهترین تصمیم در این باره گرفته خواهد شد.
او در پایان اظهار کرد: دولت جدید باید این موضوع را در اولویت خود قرار دهد و با توجه به حجم بالای گلایه مندی و نگرانی های مردم، حساسیت لازم را در خصوص اخراج سریع تمامی اتباع غیرقانونی از کشور به خرج دهد. با این تفاسیر، اجاره مسکن به مهاجران غیرمجاز ممنوع خواهد شد و مجلس تصمیم نهایی خود در این خصوص را اعلام می کند.
۴۵ سال است که افاغنه روز به روز تعداشان در ایران بیشتر می شود و اینها تا کنون هیچ اقدام موثری برای مقابله با هجوم افاغنه نکرده اند. امروز هم که آقایان افاغنه را برادران و فامیل و همخون می نامند و انتظار دارند مردم ایران هرچه دارند با آنها شریک بشوند. معلوم است که این وعده های امروز آنها هم ناشی از فشار اعتراضات مردم علیه حضور افاغنه در کشور است و وعده های دروغین برای رفع معضل می دهند...