بلایی که سیگار بر سر مادران می‌ورد

دکتر آتنا بهفروز متخصص زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با هشدار نسبت به آثار منفی استعمال دخانیات بر قدرت باروری زنان و مردان، افزایش احتمال سقط جنین، افزایش احتمال مرگ ناگهانی نوزاد و بیقراری و استرس نوزاد را از دیگر عوارض استعمال دخانیات توسط والدین عنوان کرد.

وی با اشاره به مضرات استعمال دخانیات گفت: مصرف نیکوتین به صورت استنشاقی یا سیگار بسیار مرسوم است اما به اشکال دیگری نظیر آدامس، سیگارالکترونیک و یا قلیان نیز استفاده می‌شود که آثار سوء و عوارض زیانبار همه این اشکال در خصوص باروری، بارداری و جنین یکسان است.

بهفروز با بیان این که به طور کلی استعمال دخانیات باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، ریوی، پرفشاری‌ خون، سرطان ریه شده و احتمال مرگ را افزایش می‌دهد به تبیین عوارض زیانبار آن در حوزه باروری و بارداری پرداخت.

وی افزود: گرچه مصرف روزانه ۱۰ نخ سیگار یا بیشتر به عنوان عادت یا اعتیاد به سیگار تعریف می‌شود اما باید بدانیم که مصرف حتی یک نخ سیگار در روز نیز عارضه ایجاد می‌کند و هرچه میزان مصرف روزانه بیشتر باشد قطعا عوارض ناشی از آن نیز افزایش می‌یابد.

این استادیار دانشگاه با اشاره به عوارض ناشی از استشمام دود ثانویه یا دست دوم سیگار خاطرنشان کرد: دود ثانویه یا دست دوم، دودی است که اطرافیان فرد سیگاری به دلیل معاشرت با وی استشمام می‌کنند و عوارضی همانند خود فرد سیگاری را در اطرافیانش به دنبال دارد.

به گفته وی در صورت استعمال دخانیات توسط همسر یک فرد غیرسیگاری؛ فرد غیرسیگاری بر اثر مواجهه با دود دست دوم گویی که خودش سیگار مصرف کرده است و همانند  یک فرد سیگاری تمام عوارض ناشی از استعمال دخانیات را تجربه می‌کند.

بهفروز با اشاره به اثر استعمال دخانیات در کاهش نرخ باروری گفت: وضعیت باروری در زنان و مردانی که دخانیات مصرف می‌کنند نسبت به افراد غیرسیگاری کاهش پیدا می‌کند و این افراد دچار کاهش نرخ باروری می‌شوند.

وی با اشاره به افزایش زمان انتظار برای توفیق در بارداری در سیگاری‌ها افزود: اگر زمان مورد انتظار برای دستیابی به بارداری یک زوج سالم حدود یک سال تلاش بدون استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری باشد، شکست دستیابی به بارداری در  استعمال کنندگان دخانیات در این مدت زمان محتمل است.

به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه استعمال دخانیات باعث کاهش کیفیت تخمک‌گذاری در زنان و کیفیت اسپرم در مردان می‌شود. همچنین بر هورمون‌های مردانه اثر گذاشته و موجب کاهش نسبی سطح تستوسترون سیگاری ها می‌شود.

بهفروز استعمال دخانیات را باعث ایجاد فرسودگی (پدیده  aging) تخمدان زنان برشمرد به نحوی که برای مثال کیفیت تخمدان‌های یک زن سیگاری ۳۰ ساله همانند یک زن ۴۰ ساله می‌شود، ذخیره تخمدان‌های وی نیز کاهش یافته و مشکلات ناباروری برای آنان ایجاد می‌شود.

این متخصص زنان و زایمان بیمارستان مهدیه با توجه به عوارض زیانبار استعمال دخانیات توصیه کرد زوجین از زمانی که تصمیم به فرزند دارشدن و بارداری می گیرند حتما باید استعمال دخانیات را ترک کنند.

عوارض استعمال دخانیات در بارداری

این استادیار دانشگاه استعمال دخانیات را باعث افزایش احتمال تمام عوارض بد بارداری عنوان کرد و گفت: احتمال بروز مرگ داخل رحمی جنین در طول بارداری در این افراد ۵۰ درصد افزایش می یابد و احتمال سقط به صورت نسبی افزایش می‌یابد.

به گفته وی افزایش دو تا پنج برابری احتمال پارگی زودرس کیسه آب، افزایش بیش از ۳.۵ برابری احتمال کندگی یا دکولمان جفت و افزایش بیش از دو تا سه برابری احتمال تولد نوزاد با وزن پایین زیر ۲۵۰۰ گرم  از عوارض استعمال دخانیات توسط مادر باردار است.

دکتر بهفروز  زایمان زودرس زیر ۳۲ هفته، بستری نوزاد در NICU ، ابتلا به عفونت‌های مکرر نوزاد و بستری در بخش‌های ویژه، اختلال در بلوغ ریه نوزاد، خونریزی مغزی جنین، بیماری های ذهنی و خلقی، کاهش توان یادگیری در آینده و....را از دیگر عواقب استعمال دخانیات در بارداری برشمرد.

به گفته وی  زایمان زودرس و عوارض ناشی از استعمال دخانیات در بارداری برای خانواده‌ها آثار روحی و روانی و هزینه‌های هنگفتی در برخواهد داشت.

آثار استعمال دخانیات در نوزاد

این استادیار دانشگاه با اشاره به آثار زیانبار مصرف دخانیات در نوزاد مادران سیگاری گفت: معمولا احتمال مرگ ناگهانی در نوزادان مادران سیگاری افزایش می یابد. این نوزادان بسیار حساس، بیقرار و مضطرب هستند.

به گفته وی عوارض استعمال دخانیات در سنین بزرگسالی نیز نوزادان مادران سیگاری را تهدید می کند. این عوارض دیررس ممکن است ۵۰-۴۰ سال بعد از تولد گریبانگیر فرزند مادران سیگاری شود و آنان را دچار اختلالات خلقی و دیابت نوع دو کند.

بهترین زمان ترک سیگار

بهفروز تاکید کرد: هرچه استعمال دخانیات زودتر ترک شود برای حفظ سلامت عمومی فرد بهتر است و سود بیشتری دارد.

این متخصص زنان و زایمان خاطرنشان کرد: ترک استعمال دخانیات در زنی که تصمیم به بارداری دارد باعث افزایش کیفیت تخمدانها و پیشگیری از کاهش ذخیره تخمدانی می شود. ترک استعمال دخانیات در مردی که قصد پدر شدن دارد نیز کیفیت اسپرمها و هورمونهای مردانه به حالت طبیعی برمی گردد و زودتر می تواند پدر شدن را تجربه کند.

این استادیار دانشگاه به افرادی که قصد فرزند دار شدن دارند و می خواهند در آینده پدر و مادر شوند توصیه کرد که در اسرع وقت سیگار کشیدن را قطع کنند.

بهفروز تاکید کرد منظور از ترک استعمال دخانیات صرفا سیگار کشیدن نیست بلکه هرگونه مصرف نیکوتین چه به صورت سیگار، آدامس، سیگار الکترونیکی، قلیان و... باید قطع شود تا وضعیت سلامت به حالت طبیعی برگردد.

به گفته وی، زنان سیگاری هنگامی که متوجه بارداری خود می‌شوند باید هرچه سریعتر تحت نظارت متخصص زنان و روانپزشک سیگار را ترک کند. اگر ترک استعمال دخانیات در سه ماهه اول بارداری صورت گیرد عوارض بارداری کاهش می یابد و هرچه به تعویق افتد شاهد بروز عوارض ذکر شده خواهیم بود.

این عضو هیات علمی دانشگاه با تاکید بر ترک کامل مصرف دخانیات در دوران بارداری گفت: نتایج مطالعات نشان می‌دهد که کم کردن تعداد مصرف روزانه سیگار در مادران باردار چندان تاثیری نداشته و همچنان باعث بروز عارضه در نوزاد و جنین شده است.

وی توصیه کرد: مادران باردار سیگاری در اسرع وقت و در سه ماهه اول مصرف نیکوتین را قطع کنند و برای این منظور داروهای جایگزین توسط پزشک برای مادر تجویز می شود تا عوارض ترک سیگار کاهش یابد و راحت تر بتواند ترک کند.