چرا امارات در خلیج فارس به آمریکا پشت کرد؟

روایت یک تعامل پیچیده!

علیرغم  تحلیل های ارائه شده در باب  چرخش سیاست خارجی آمریکا به سوی آسیا، ایالات متحده حضور نظامی گسترده ای در خاورمیانه دارد. فراتر از قطر و امارات، ایالات متحده پایگاه‌های نظامی متعددی در بحرین، عراق، اردن، کویت، عمان و شرق سوریه برای خود تعریف کرده است. همزمان ناوهای هواپیمابر آمریکا حضور خود را در شرق مدیترانه، دریای سرخ و خلیج عربی اعلام کرده اند. تا همین اواخر، مقامات امارات متحده عربی تصور می کردند که حضور نظامی ایالات متحده برای مهار قدرت و نفوذ ایران است.امارات و ایران از دیرباز روابط پیچیده ای با یکدیگر داشته اند. تجارت بین دو کشور قرن‌هاست که عمدتاً از طریق قایق‌های باری سنتی جریان داشته و تحریم‌های اقتصادی که ایالات متحده و جامعه بین‌المللی به طور دوره‌ای علیه ایران اعمال کرده‌اند را به چالش کشیده است. علاوه بر این، بیش از نیم میلیون ایرانی در امارات متحده عربی، به ویژه در دبی اقامت دارند و بخشی جدایی ناپذیر از جامعه تجاری این جغرافیا هستند. در سال مالی منتهی به مارس 2024، ایران 20.8 میلیارد دلار کالا از امارات وارد کرده و به طور متقابل نیز امارات 6.6 میلیارد دلار کالای ایرانی وارد کرده است.این در حالی است که امارات متحده عربی و ایران همچنان بر سر کنترل جزایر ابوموسی و تنب بزرگ و صغیر با یکدیگر اختلاف دارند.

پس از وقوع انقلاب اسلامی 1979، جمهوری اسلامی قاطعانه اعلام کرد که این جزایر بخشی از خاک ایران هستند، در همین راستا ایران حتی حضور نظامی خود را افزایش داد و مانورهای نظامی برگزار کرد. اگرچه امارات در دهه‌های اخیر توانایی‌های نظامی خود را تقویت کرده (جیمز ماتیس، وزیر دفاع سابق، در سال 2011 زمانی که فرمانده سنتکام بود، از این بازیگر به عنوان "اسپارت کوچک" یاد کرد)، اما به وضوح خواهان رویارویی نظامی با همسایه بزرگ‌تر خود در سراسر خلیج فارس نیست. اوایل سال 2016، امارات متحده عربی برای نشان دادن همبستگی اش با عربستان سعودی روابط دیپلماتیک خود را با تهران کاهش داد. روابط بین ابوظبی و تهران در سال 2019 بهبود یافت و در سال 2022 به طور رسمی ارتقا یافت. با این وجود، دو کشور به واسطه جنگ در یمن، رویاروی هم قرار داشتند، ایران حامی انصار الله بود و از راه حل یمنی- یمنی دفاع می کرد و امارات بخشی از ائتلاف تحت رهبری عربستان.

چرایی عدم هم صدایی امارات با آمریکا

اگرچه امارات و عربستان سعودی در سال‌های اخیر مسیرهای متفاوتی را در یمن دنبال کرده‌اند، اما ابوظبی همچنان انصار الله را تهدید می‌داند. ژانویه 2022، حمله موشکی و پهپادی انصار الله تشکیلات سیاسی و جامعه تجاری امارات را شوکه کرد. این حملات که منجر به کشته شدن سه نفر و ایجاد آتش سوزی در نزدیکی فرودگاه ابوظبی شد، به امارات متحده عربی یادآوری کرد که مشارکتش در جنگ یمن بدون هزینه نخواهد بود.جنگ اسرائیل در غزه که در جریانش ده‌ها هزار فلسطینی کشته شدند، واکنش تند اعضای محور مقاومت را به دنبال داشت. محور مقاومت از اکتبر 2023 چندین بار پرسنل نظامی و پیمانکاران آمریکایی را در منطقه هدف قرار دادند؛ حملاتی که دولت بایدن را به واکنش متقابل واداشت. گزارش ها حاکی از آن است که حداقل برخی از حملات ایالات متحده از پایگاه هوایی الظفره انجام شده است.در بازه ای از زمان در حالی که به نظر می‌رسید حملات محور مقاومت متوقف شده، انصار الله کماکان دریای سرخ را به واسطه تداوم جنگ در غزه، هدف قرار می دهد.

ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه به طور متقابل مواضع انصار الله را هدف قرار داده اند، هرچند بایدن اذعان کرد که پاسخ های متقابل نمی تواند این گروه را متوقف کند. در چنین شرایطی روشن است که هم عربستان سعودی و هم امارات متحده عربی از براساس محاسبات ریاض چنین مشارکتی ممکن است مذاکرات برای پایان دادن به درگیری ها در یمن را به خطر بیاندازد، در حالی که ابوظبی نگران حملات تلافی جویانه انصار الله است.ماه فوریه، پولیتیکو گزارش داد که برخی از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، از جمله امارات متحده عربی، مانع از فعالیت نظامی آمریکا علیه اعضای مقاومت شدند. یکی از مقامات آمریکایی با اشاره به بازیگران عربی که "تلاش می کنند با ایران تنش زدایی کنند" و به همین دلیل چنین محدودیت ها را اعمال کردند، اشاره و این موضع گیری را تایید کرد. همزمان یکی از مقام های غربی نیز گفت در میان کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس امارات نمی‌خواهد به هیچ عنوان نمی خواهد سیاستی مخالف خواست ایران را دنبال کند.اوایل ماه مه، یکی از مقام های امارات متحده عربی به وال استریت ژورنال گفت که دولت ابوظبی حملات آمریکا از خاک خود علیه اهدافی در عراق و یمن را ممنوع کرده است. واضح است که امارات متحده عربی از وقوع درگیری منطقه ای هراس دارد و به همین دلیل از رویکردی محتاطانه پیروی می کند.

در پی تصمیم امارات متحده عربی، وزارت دفاع ایالات متحده برخی از هواپیماها و پهپادهای خود را در پایگاه نظامی العدید مستقر کرد، زیرا قطر محدودیت های مشابهی را اعمال نکرده است. اگرچه قطر نیز در برابر حمله محور مقاومت آسیب پذیر است، اما در سال های اخیر روابط نزدیک تری با ایران متحد نزدیک این جریان ایجاد کرده است، روابط تهران و قطر بالاخص  در دوران تحریم این کشور توسط عربستان و امارات که از سال 2017 تا 2021 نزدیک تر شد. علاوه بر این، قطر ممکن است بخواهد از دسترسی ایالات متحده به العدید به عنوان پوششی در برابر انتقادات ایالات متحدهاستفاده کند، بالاخص در شرایطی که ابرخی از اعضای کنگره میزبانی این کشور از رهبران حماس و متعاقب آن تلاشش برای میانجیگری را به چالش کشیده اند. اگرچه قطر به دلیل میانجی گری در جنگ غزه اعتبار بین المللی به دست آورده، اما در ماه های اخیر از سوی حامیان اسرائیل و آمریکا به یک کیسه بوکس تبدیل شده است.