تبعات تنش با ایران برای پاکستان چه خواهد بود؟

پارسینه:  تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی بین پاکستان و ایران در روز پنج‌شنبه، شوک‌هایی را به اقتصاد درگیر بحران پاکستان وارد کرده است، اوراق قرضه دلاری این کشور را به هم ریخته و بازار سهام آن را تحت تاثیر قرار داده است.

پاکستان بامداد پنجشنبه حملاتی را به داخل خاک ایران انجام داد و بر اساس مدعایش، شبه‌نظامیان جدایی‌طلب بلوچ را هدف قرار داد، دو روز پس از آنکه تهران اعلام کرد به پایگاه‌های گروه تروریستی "جیش العدل" در خاک پاکستان حمله کرده است.

تنش با ایران در حالی اتفاق می‌افتد که پاکستان با اقتصاد 350 میلیارد دلاری‌اش درگیر تورم بالا و کسری مالی و حساب جاری در میان یک بحران اقتصادی فلج‌کننده قرار دارد. این کشور تحت برنامه کمک مالی 3 میلیارد دلاری صندوق بین المللی پول (IMF) قرار دارد که تابستان گذشته آن را از آستانه ورشکستی کامل خارج کرد.​

اوراق قرضه بین‌المللی پاکستان نیز پس از آن که وزارت خارجه پاکستان روز پنجشنبه اعلام کرد حملاتی را در داخل ایران انجام داده، سقوط کرد.

داده های Tradeweb نشان داد که اوراق قرضه 2026 در صبح پنجشنبه با 1.2 سنت کاهش به 71.125 سنت در دلار رسید.

در اوایل روز، پس از اینکه پاکستان اعلام کرد حملاتی را در داخل ایران انجام داده است، شاخص بازار سهام پاکستان نیز 1.6 درصد کاهش یافت.​

روابط اقتصادی پاکستان با ایران، اگرچه بزرگ نیست، اما برای اسلام آباد مهم است، زیرا این کشور در تلاش است تا کالاهای حیاتی، از جمله سوخت و برق را برای مصارف غربی ترین استانش یعنی بلوچستان، از ایران تامین کند.

ایران برق بسیاری از مناطق پاکستان را تامین می کند و به طور غیررسمی قاچاق گاز مایع و گازوئیل از ایران، یکی از عمده ترین منابع تامین انرژی پاکستان محسوب می شود.

سال گذشته در ماه ژوئن، پاکستان دستور ویژه‌ای را تصویب کرد که بر اساس آن اجازه داد تجارت مبادله‌ای با ایران، همراه با افغانستان و روسیه، برای برخی کالاها، از جمله نفت و گاز طبیعی، صادر شود.

"آنیل سلمان"، کارشناس اقتصادی در موسسه تحقیقات سیاسی اسلام آباد به رویترز گفت: "تجارت دوجانبه با ایران، به ارزش بیش از 2 میلیارد دلار، برای هر دو اقتصاد، به ویژه مناطقی مانند بلوچستان در پاکستان، که در آن اقتصادهای محلی به طور قابل توجهی به تجارت با ایران وابسته هستند، به ویژه برای محصولات کشاورزی و پتروشیمی، بسیار مهم است. "

سلمان گفت که قطع مسیرهای تجاری، تاثیرات اقتصادی فوری برپاکستان خواهد داشت، از جمله کمبود انرژی در پاکستان و کاهش قابل توجه حجم تجاری 2 میلیارد دلاری.

او گفت که تشدید این درگیری می تواند به طور قابل توجهی بر پروژه های مشترک بلندمدت مانند خط لوله گاز پاکستان-ایران، معروف به خط لوله صلح، تاثیر بگذارد.

این خط لوله، گاز طبیعی را از ایران به پاکستان و احتمالا هند منتقل می کند. با تاخیر کنونی دولت پاکستان در تکمیل این پروژه در داخل خاک پاکستان، دولت ایران می تواند با شکایت به محاکم بین المللی از پاکستان تا 18 میلیارد دلار طلب غرامت کند.

در ماه اوت گذشته، وزیر انرژی وقت پاکستان گفت که پاکستان "فعالانه" با ایران مشغول رایزنی است تا این کشور را از پیگیری داوری بین المللی در مورد تاخیر در خط لوله منصرف کند.

پاکستان تا مارس 2024 فرصت دارد تا برای حل و فصل راه حلی با ایران مذاکره کند تا از درگیری های حقوقی جلوگیری کند. تا آن زمان 2 ماه بیشتر باقی نمانده است.

دو کشور در آگوست 2023 یک برنامه تجاری پنج ساله امضا کردند و هدف تجاری دوجانبه را رسیدن به سقف 5 میلیارد دلار تا 5 سال آینده تعیین کردند.