چرا انتقال پرسپولیس به تامین اجتماعی، خصوصی‌سازی محسوب نمی شود؟

به گزارش پارسینه، اگرچه سال هاست دولت های مختلف به دنبال واگذاری باشگاه های دولتی فوتبال به بخش خصوصی بوده اند با این حال تاکنون این امر به واقعیت نپیوسته است. سازمان خصوصی سازی از ابتدای دولت سیزدهم، جدی تر از قبل به این موضوع ورود کرد و هم اکنون اخبار حاکی از عزم دولت نسبت به واگذاری باشگاه پرسپولیس به سازمان تامین اجتماعی است. با تحقق این موضوع، از یک سو آرزوی خصوصی سازی باشگاه های دولتی محقق می شود و از سوی دیگر بخشی از بدهی های دولت به سازمان تامین اجتماعی تسویه خواهد شد.

اما باید بررسی کرد که این اتفاق، برای طرف دیگر ماجرا، یعنی سازمان تامین اجتماعی، به عنوان بزرگ ترین صندوق بیمه ای کشور، چه تبعاتی خواهد داشت.اتحادیه بین المللی تامین اجتماعی (ISSA)، در سال 2013 راهنمای مدیریت سرمایه گذاری در صندوق های بازنشستگی را منتشر کرده است. در چهارچوب این دستورالعمل، مدیریت عالی صندوق مسوولیت دارد از تحقق چهار اصل اولیه و اساسی یعنی سودآوری، امنیت، نقدشوندگی و تنوع اطمینان حاصل کند. هم اکنون عمده سرمایه گذاری های سازمان تامین اجتماعی در قالب شرکت سرمایه گذاری سازمان تامین اجتماعی (شستا) اداره می شود و این هلدینگ خود شامل نه شرکت زیرمجموعه (هلدینگ نفت، گاز و پتروشیمی، سیمان تامین، کشتیرانی جمهوری اسلامی، صباتامین، خدمات ارتباطی رایتل، مدیریت توسعه انرژی تامین، صدر تامین، دارویی تامین و صنایع عمومی تامین) است. بررسی وضعیت سرمایه گذاری های فعلی سازمان تامین اجتماعی نشان می دهد تحقق چهار اصل اولیه سرمایه گذاری در مجموعه شستا، با چالش های متعددی مواجه است.بر اساس گزارش آماری شاخص های کلیدی مالی و عملکردی منتشر شده از سوی سازمان تامین اجتماعی، نرخ بازده واقعی سرمایه گذاری های سازمان تامین اجتماعی در سال های 1396 تا 1400، منهای 5.5 بوده که نشان از وضعیت نامناسب بازدهی این سرمایه گذاری ها دارد. همچنین اگرچه سرمایه گذاری های زیرمجموعه سازمان تا حدود زیادی متنوع است، اما از لحاظ امنیت و نقدشوندگی به هیچ وجه قابل دفاع نیست.

از سوی دیگر بررسی صورت مالی حسابرسی شده شرکت فرهنگی ورزشی پرسپولیس در پایان خردادماه 1402، نشان دهنده وجود ایرادات متعدد حسابرسی (45 بند) و مشکلات مالی ریز و درشت در این شرکت است. مطابق با این صورت های مالی، این شرکت در حال حاضر دارای 250میلیارد تومان زیان خالص و 193میلیارد تومان بدهی پرداخت نشده به کادر فنی و بازیکنان و همچنین شرکت ها و اشخاص است.اگرچه با توجه به ظرفیت بالقوه این باشگاه ورزشی، مقدار زیان انباشته و بدهی های آن معتنابه نیست اما بر اساس اصول سرمایه گذاری اتحادیه ایسا و تجربه بنگاه داری در صندوق های بازنشستگی ایران، سودآوری این باشگاه پس از واگذاری به سازمان تامین اجتماعی با اماواگرهای زیادی روبه روست.

از سوی دیگر با توجه به نوع فعالیت این شرکت (مسابقات ورزشی) و احتمالات متعدد در کسب عناوین قهرمانی داخلی و خارجی، سرمایه گذاری سازمان در این موضوع از منظر امنیت نیز محل تامل جدی بوده و خرید یک باشگاه زیان ده با استفاده از اموال بین نسلی بیمه پردازان و بازنشستگان را نمی توان توجیه کرد.در حالی که وزارت رفاه هیچ گونه ارزیابی اقتصادی ای برای پذیرش چنین شرکت پرحاشیه ای منتشر نکرده و بازنشستگان و بیمه پردازان (که به تازگی به دلیل مشکلات مالی صندوق ها با تصمیم البته صحیح افزایش سن بازنشستگی مواجه شده اند)، در این تصمیم دخیل نبوده اند یا حتی تلاشی در جهت توجیه آنها صورت نگرفته است، اصرار بر اتخاذ چنین تصمیمی محل تامل است.سازمان تامین اجتماعی اگرچه سال ها در عرصه بنگاه داری تجربه دارد، با این حال نتوانسته در این زمینه سودآوری لازم را داشته باشد؛ حال در زمینه باشگاه داری با این همه حاشیه، چه خواهد کرد؟! بی شک ورود مدیران وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عرصه باشگاه داری، آنها را درگیر بازی جلب رضایت هواداران خواهد کرد و درنهایت هیچ فرصتی برای پرداختن به وظایف مهم وزارت، برای آنها باقی نخواهد گذاشت. علاوه بر این در حالی که مجلس و دولت با توافق در برنامه هفتم توسعه، صندوق های بازنشستگی کشور را ملزم به خروج از بنگاه داری در طی پنج سال آتی کرده اند، سوال این است که این واگذاری با این حد از تعارض با برنامه هفتم توسعه، چگونه قابل توضیح خواهد بود؟ آیا انتقال یک شرکت، از یک وزارتخانه به وزارتخانه دیگر به معنای خصوصی سازی است؟

با توجه به نکات ذکرشده از جمله زیان ده بودن باشگاه پرسپولیس، آینده ای مبهم در صورت انتقال آن به وزارت رفاه، عدم امنیت سرمایه گذاری در سهام باشگاه های ورزشی به دلیل وجود ریسک های متعدد در این حوزه و عدم وجود تجربه باشگاه داری در این وزارتخانه حتی برای یک روز، توصیه می شود از این واگذاری جلوگیری شود و موضوع خصوصی سازی این باشگاه ها از سایر روش ها دنبال شود.